Νίκος Μιχαλόπουλος: Έμφυλη βία στον αθλητισμό – Είμαστε όλοι υπαίτιοι στον βιασμό;

Ακόμα και σήμερα, όταν κάποιος θέλει να εξυμνήσει μια καθαρή συμπεριφορά, τη χαρακτηρίζει ως «αντρίκια». Όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε μια γυναίκα ως δυνατή, τη λέμε «αντράκι» ή «παλληκάρι», θεωρώντας πάντα ότι κάτι τέτοιο είναι φιλοφρόνηση και εύσημο και όταν θέλουμε να προκαλέσουμε κάποιον να τηρήσει τον λόγο του, του λέμε συνήθως «να τηρήσει τα παντελόνια που φοράει».
Στην αντίπερα όχθη θεωρείται πάντα προσβολή να πεις στον οποιονδήποτε ότι φέρεται σαν «γυναικούλα» και φυσικά εδώ και χρόνια το υπέροχο όνομα της Κατερίνας στην εκδοχή της Κατίνας, είναι η πιστοποίηση για κάθε συμπεριφορά που αντιμετωπίζεται ως κατάπτυστη και προσβλητική. Επίσης η πιο συνηθισμένη παραίνεση σε ένα αγόρι ή σε έναν άντρα, όταν αντιμετωπίζει προβλήματα και απελπίζεται, παραπονιέται ή εκφράζει τις σκέψεις του με έναν πιο συναισθηματικό τρόπο, είναι να πάψει να κλαψουρίζει σαν «κοριτσάκι» ή να σταματήσει να κάνει σαν «γυναικούλα».
Μπορεί κάποιος να αρνηθεί τα στερεότυπα αυτά που μας δηλητηριάζουν χρόνια ή μπορεί κάποιος να αρνηθεί ότι αυτού του είδους η στερεοτυπική αντίληψη περί φύλου εκκολάπτει τα φαινόμενα έμφυλης βίας που ακόμα και σήμερα εμφανίζονται με την κάθε ευκαιρία και κάθε φορά μας αφήνουν με το στόμα ανοιχτό;

Ως δάσκαλος, έχω πολλές φορές αντιμετωπίσει δυσάρεστες αντιδράσεις γονιών, λέγοντάς τους πως ο γιος τους είναι συναισθηματικός, ευαίσθητος ή ιδιαίτερα ευγενικός και ξαφνικά, χαρακτηριστικά σαν τα παραπάνω, που θα μπορούσαν να είναι οι μοναδικές ίσως ποιότητες που αναζητάμε ως απάντηση στα διαχρονικά, αλλά και σύγχρονα προβλήματα bullying, μετατρέπονται σε προβληματισμοί και στίγμα, επειδή σχετίζονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, που και πάλι θεωρείται πολύ μεγαλύτερο ταμπού για τους άντρες, παρά για τις γυναίκες.

Σε κράτη, όπως το Κατάρ, που παρουσιάζουν πια με μεγάλη περηφάνεια το σύγχρονο πρόσωπό τους στον κόσμο, αλλά και αναλαμβάνουν μεγάλα αθλητικά γεγονότα, που σημαίνει ότι υιοθετούν τα σπουδαία ολυμπιακά ιδεώδη, ακόμα και σήμερα η ομοφυλοφιλία στους άντρες θεωρείται ποινικό αδίκημα, που μπορεί να επιφέρει ποινές που φτάνουν μέχρι τη θανατική καταδίκη, ενώ στις γυναίκες είναι αποδεκτή, απλά γιατί δεν τους ενδιαφέρουν οι γυναίκες και δεν θεωρούνται, ούτε και σήμερα, τον 21ο αιώνα, ένα κομμάτι της κοινωνίας που αξίζει κάποιος να ασχοληθεί μαζί του.
Όλα αυτά και πολλά ακόμα δείχνουν από πολλές και διαφορετικές οπτικές γωνίες τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία.

Θα πρέπει άραγε να ψάξουμε αλλού τις αιτίες για το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα οι γυναίκες αμοίβοντσι με λιγότερα χρήματα σε σχέση με τους άντρες για δουλειές ίδιας αξίας και ποιότητας; Όχι σε κάποια εξωτική χώρα της Αφρικής ή της Λατινικής Αμερικής αλλά στη Μεγάλη Βρετανία. Πριν δύο ακριβώς χρόνια η θρυλική τεννίστρια Μαρτίνα Ναβρατίλοβα, με το πιο βαρύ παλμαρέ ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες όλων των εποχών, έβγαλε στην επιφάνεια το συμβόλαιο που είχε με το BBC, για την μετάδοση 10 αγώνων του Wimbledon εκείνη τη χρονιά, το οποίο την πλήρωνε 10 φορές λιγότερο σε σχέση με τον συναθλητή της Τζον Μακ Ενρό, που υπολείπεται κατά πολύ σε διακρίσεις, αλλά και θητεία και πείρα σε μεταδόσεις αγώνων, φέρνοντας στο φως της κοινής γνώμης μια πρακτική χρόνων του ιστορικότερου ραδιοτηλεοπτικού μέσου της Αγγλίας και ενός από τα μεγαλύτερα στον κόσμο.

Δεν μπορούμε να δείχνουμε έκπληξη στα φαινόμενα βίας που ξεσκεπάζονται απέναντι σε γυναίκες, ή νεαρά κορίτσια από άντρες που βρίσκονται σε θέση εξουσίας συνήθως ή ακόμα και όχι, όταν ακόμα στις δικαστικές αίθουσες που εξετάζονται περιπτώσεις βιασμών, ακούγονται ερωτήσεις του τύπου, τι φορούσε το θύμα, τι έκανε, πως κινήθηκε, τι είπε, πως το είπε, μήπως προκάλεσε, μήπως τα ήθελε, μήπως της άξιζε γιατί έπαιξε με την αρρενωπότητα κάποιου, που τείνουμε να θεωρούμε πάντα ως κάτι καλό, ακόμα κι όταν κινδυνεύει να έχει διαπράξει ποινικό αδίκημα.

Ο αθλητισμός, μετά τις πρόσφατες καταγγελίες της Ολυμπιονίκου μας Σοφίας Μπεκατώρου, δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα κατ’ εξοχήν προβληματικό περιβάλλον που φοβάσαι να αφήσεις τα παιδιά σου, αλλά ως ένα κομμάτι της ίδιας της κοινωνίας μας που στενάζει από τα ίδια προβλήματα με κείνη. Ο αθλητισμός έχει αποδείξει με χιλιάδες τρόπους το πόσο θετικά μπορεί να στηρίξει ένα παιδί, εκπαιδεύοντάς το ως πρωταθλητή στην ίδια τη ζωή και εκεί πρέπει να σταθούμε και να τον στηρίξουμε, ζητώντας απλά την εξυγείανσή του, όπως θα κάναμε σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής μας. Η Δικαιοσύνη είναι αρμόδια να εξετάσει, να κρίνει, να αποφασίσει. Αυτό δεν είναι δική μας δουλειά. Δική μας δουλειά είναι να τη βοηθάμε στο έργο της, προσφέροντας στοιχεία και πάνω απ’ όλα να τη ξεκουράσουμε, δημιουργώντας κοινωνίες ευτυχισμένων ανθρώπων που δεν θα την έχουν ανάγκη στις σχέσεις τους.